Wartość przedmiotu sporu (WPS) – czym jest, jakie ma znaczenie i jak ją prawidłowo ustalić?

Czym jest wartość przedmiotu sporu?

Wartość przedmiotu sporu (WPS) to oznaczona kwotą pieniężną wartość dochodzonego w procesie roszczenia. Innymi mówiąc jest to kwotowe określenie interesu majątkowego powoda, którego dochodzi on w danym postępowaniu. Obowiązek jej oznaczenia wynika z przepisów kodeksu postępowania cywilnego i dotyczy spraw o prawa majątkowe. Jak stanowi treść art. 19 kodeksu postępowania cywilnego: Art. 19. § 1. W sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu.

Dlaczego WPS jest tak ważna?

Prawidłowe określenie wartości przedmiotu sporu ma wpływ m.in. na:

1) Właściwość sądu

WPS decyduje, czy sprawa trafi do sądu rejonowego czy okręgowego. Zgodnie z art. 17 ust. 4 kpc do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa sto tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Powyższe oznacza, że dla rozpoznania sprawy przy wartości przedmiotu sporu powyżej 100 000,00 zł właściwym będzie sąd okręgowy.

2) Wysokość opłaty sądowej

W sprawach o prawa majątkowe opłata stosunkowa jest liczona procentowo od WPS.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

1. do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
2. ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
3. ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
4. ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
5. ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
6. ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
7. ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych. Natomiast w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

3) Dopuszczalność wniesienia środków zaskarżenia

W niektórych sprawach WPS warunkuje możliwość wniesienia apelacji lub skargi kasacyjnej. stosownie do art. 3982: „Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych – niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem”.

4) Koszty procesu i zastępstwa procesowego

Stawki minimalne wynagrodzenia pełnomocnika są uzależnione od WPS.

5) Tryb postępowania

Np. możliwość rozpoznania sprawy w postępowaniu uproszczonym Art. 5051 kpc § 1. W postępowaniu uproszczonym rozpoznaje się sprawy o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia z rękojmi lub gwarancji - jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty.

Jak ustalić wartość przedmiotu sporu?

Sposób ustalenia WPS zależy od rodzaju sprawy.

1) sprawy o zapłatę

WPS stanowi kwota dochodzona pozwem, bez odsetek i kosztów ubocznych (chyba że są dochodzone jako roszczenie główne).

Przykładowo w postępowaniu o zapłatę kwoty 50.000 zł, WPS będzie stanowiła właśnie ta kwota.

2) sprawy o świadczenia powtarzające się

WPS ustala się jako sumę świadczeń za jeden rok, a gdy trwają krócej – za cały okres sporny. Przykładowo w postępowaniu o zasądzenie alimentów w wysokości 1.500 zł miesięcznie, WPS wynosi 18.000 zł.

3) sprawy o prawa rzeczowe i posiadanie

WPS odpowiada wartości rynkowej prawa lub rzeczy, której dotyczyć spór.

4) sprawy o ustalenie istnienia lub nieistnienia prawa

WPS określa się według wartości interesu prawnego, jaki strona ma w rozstrzygnięciu sprawy.

Czy sąd może zakwestionować WPS?

Tak. Sąd nie jest związany oznaczeniem WPS dokonanym przez stronę. Jeżeli uzna, że została ona określona nieprawidłowo może:

• wezwać stronę do jej korekty,
• samodzielnie ustalić WPS,
• uzależnić dalszy bieg sprawy od uiszczenia prawidłowej opłaty

Podsumowanie

Wartość przedmiotu sporu to nie tylko element formalny pozwu ale fundamentalny parametr całego postępowania cywilnego. Jej prawidłowe ustalenie wpływa na koszty, czas trwania sprawy oraz bezpieczeństwo procesowe strony. W praktyce wiele problemów procesowych wynika właśnie z błędnie określonej WPS, dlatego już na etapie przygotowania pozwu warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej.

Zapraszam do kontaktu!

☎️ 603 835 957 📧 adwokat@kancelaria-orzolpabich.com